جایگاه دیه در نظام حقوقی ایران
دیه جنین دختر و پسر تا پیش از دمیده شدن روح، مساوی است.
یک وکیل پایه یک دادگستری گفت: همان‌گونه که در تبصره بند ۵ و نیز در بند ششم ماده ۴۸۷ قانون مجازات اسلامی آمده است دیه جنین پسر و جنین دختر تا زمانی که به حد دمیدن روح نرسیده است مساوی است و این نظر مورد تایید مشهور فقهای شیعه است.
بهزاد اکبرآبادی در گفت و گو با خبرنگار حقوقی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) ـ منطقه کرمانشاه، در خصوص باب دوازدهم ازکتاب چهارم قانون مجازات اسلامی (دیه سقط جنین) اظهارکرد: مطابق ماده ۴۸۷ قانون مجازات اسلامی دیه سقط جنین به این ترتیب است؛ دیه نطفه که در رحم مستقر شده ۲۰ دینار، دیه علقه که خون بسته است ۴۰ دینار، دیه مضغه که به صورت گوشت درآمده ۶۰ دینار، دیه جنین در مرحله‌ای که به صورت استخوان درآمده و هنوز گوشت نروییده ۸۰ دینار، دیه جنین که گوشت و استخوان بندی آن تمام نشده و هنوز روح درآن پیدا نشده یک‌صد دینار. همچنین براساس تبصره بند ۵در مراحل فوق هیچ فرقی بین دختر و پسر نیست.
وی افزود: مطابق بند ۶ ماده مذکور دیه جنین که روح در آن دمیده شده اگر پسر باشد دیه کامل و اگر دختر باشد نصف دیه کامل و اگر مشتبه باشد ۳ربع دیه کامل خواهد بود.
اکبرآبادی خاطرنشان کرد: مرحوم شیخ طوسی دیه جنین دختر را حتی اگر به مرحله دمیدن روح نرسیده باشد نصف دیه جنین پسر دانسته و گفته است؛ «دیه جنین در نزد ما با توجه به جنس خودش حساب می شود پس اگر جنین پسر باشد یک دهم دیه پسر به آن تعلق می گیرد، اگر زنده باشد و اگر دختر باشد یک دهم دیه دختر به آن تعلق می گیرد».
وی یادآور شد: البته این اختلاف در مورد دیه جنینی است که والدین آن مسلمان باشند اما در مورد جنین ذمی این اختلاف به شکل دیگری مطرح شده است که آیا دیه جنین ذمی معادل یک دهم دیه پدر اوست یا یک دهم دیه مادر او پرداخت می شود که در این مورد مشهور فقها احتمال اول را انتخاب کرده اند همچنین دیه جنینی که از راه زنا به وجود آمده باشد به نسبت دیه ولد الزنا سنجیده می شود.
این عضو پیوسته انجمن جرم شناسی تصریح کرد: براساس ماده ۴۸۸ قانون مجازات اسلامی هرگاه در اثر کشتن مادر، جنین بمیرد و یا سقط شود دیه جنین در هر مرحله‌ای که باشد باید بر دیه مادر افزوده شود.
اکبرآبادی عنوان کرد: شرط تعلق دیه به جنین آن است که در زمان جنایت زنده باشد و در اثر جنایت بمیرد خواه این مردن در شکم مادر باشد یا پس از خارج شدن از رحم بمیرد بنابراین سخن کسانی که می گویند شرط دیه آن است که جنین در حالت زنده به دنیا بیایدبه چیزی گرفته نشده است.
وی در پایان اظهارکرد: در مورد کشتن مادر ممکن است سقط جنین به اثر ضربه مستقیم نباشد اما باید مرگ مادر، علت آن باشد بنابراین اگر جنین در مرحله‌ای است که بدون مادر نتواند رشد کند طبیعی است که مرگ مادر سبب سقط جنین است اما اگر از این مرحله گذشته باشد چنانچه در نجات جنین اهمالی نشود و جنین بمیرد باز هم دیه به آن تعلق می گیرد اما اگر در بیرون آوردن جنین کوتاهی شود و جنین براثر ین عمل بمیرد لزوم پرداخت دیه برای آن محل تامل است.
